Nikt z nas nie żyje poza czasem
- Szczegóły
Jak się dobrze zestarzeć? – radzi Czytelnikom „Gwiazdki Cieszyńskiej” – Nina Maślanka, psycholog rodzinny.
Nikt z nas nie żyje poza czasem. Upływa on każdemu z nas. Nieustannie mijają nasze dni. Na szczęście życie ludzkie wydłuża się. Konsekwencją tego jest jednak fakt, że to okres starości stanowi coraz dłuższą część wędrówki człowieka. Ale o starości własnej nie chcemy myśleć. A przecież większości z nas ona nie ominie. Dobrze byłoby zatem czasem o niej podumać, a przede wszystkim spojrzeć na nią jako na kolejny etap naszego życia i rozwoju, do którego – prędzej czy później – dojdziemy.
Początek procesu zmian cielesnych związanych ze starzeniem się, a dokładniej utraty komórek, nie przypada wcale na okres późnej dorosłości. Ubytek komórek widoczny jest już od 30 roku życia. Ten proces degradacji postępuje bardzo powoli i zwykle dopiero w szóstej dekadzie życia większość zmian cielesnych zauważamy „gołym okiem”.
Starzeje się nasze ciało, ale i starzeje się nasz umysł. Zmiany w starzejącym się ciele oddziałują niekorzystnie na funkcjonowanie mózgu. Na przykład spadek wydolności układu oddechowego powoduje ograniczenia w dostawach tlenu, a tlen jest niezbędny do aktywności mózgu. Ograniczenie wydolności układu krwionośnego może powodować spowolnienie naszych reakcji. Takie przykłady moglibyśmy mnożyć.
Sugeruje się istnienie wielu czynników wpływających na sposób starzenia się ludzi. Na pewno możemy wpłynąć na tempo starzenia się poprzez prowadzony przez nas tryb życia. Np. tempo starzenia się jest tym szybsze, im wyższy jest poziom przeżywanego przez nas stresu. Również samotność, brak regularnych kontaktów rodzinnych i towarzyskich, może odgrywać tu jedną z główniejszych ról. Zjawisko szybszego starzenia się obserwowane jest także u osób palących tytoń. Wskazuje się, że różnice w sposobie starzenia się ludzi mają też podłoże genetyczne.
W procesie starzenia się mózg traci około 10% swojej wagi, gdyż spada w nim liczba komórek nerwowych. Nowe odkrycia wskazują jednak, że przeżywające neurony, czyli komórki nerwowe, mogą budować nowe połączenia między sobą i w ten sposób rekompensować straty, nawet w zaawansowanym wieku. Dużo zależy od odpowiedniego treningu.
Regularne ćwiczenia fizyczne mogą polepszać pewne aspekty funkcjonowania intelektualnego ludzi starszych, np. ich uwagę. Osoby dbające o swą sprawność fizyczną i dobre samopoczucie poprzez ćwiczenia, na ogół podlegają mniejszym zmianom w zakresie sprawności intelektualnej związanym ze starzeniem się.
Zdrowe ciało funkcjonuje dużo efektywniej i – jak już wcześniej wspomniałam – poprawia pracę układu nerwowego. Ponadto, jeśli osoba starsza czuje się sprawna, zdrowa i silna, to zwykle ma też większą pewność siebie i zdecydowanie wyższą motywację do wykonywania różnych zadań, również tych umysłowych. Regularne ćwiczenia fizyczne są więc u ludzi starszych jak najbardziej pożądane.
Jest takie powiedzenie: „Co nie jest używane, zanika”. Obserwowane obniżenie się określonych zdolności wraz z upływem wieku wynika często z ich nieużywania. Zdolności mogą z wiekiem obniżać się w konsekwencji braku ich regularnego ćwiczenia. Praktyka natomiast może pomóc zachować, a nawet podnieść, istniejące zdolności osób starszych.
Dlatego zachęcam wszystkich, którzy chcą się dobrze starzeć, do regularnego podejmowania różnych czynności: intelektualnych, fizycznych, społecznych. Uczmy się nowych rzeczy, grajmy w szachy, rozwiązujmy krzyżówki, ćwiczmy, korzystajmy z rekreacji, utrzymujmy dobre relacje rodzinne, przyjacielskie, sąsiedzkie i towarzyskie, muzykujmy. Pamiętajmy, że choć nie możemy zapobiec upływowi czasu, to możemy spowolnić nasz proces starzenia się.
Jednym z czynników spowalniających proces starzenia się jest też utrzymywanie regularnych kontaktów międzyludzkich. W wieku starszym niełatwo jest zawierać nowe przyjaźnie, a przyjaciół z okresu młodości z czasem ubywa. W sposób naturalny zmniejsza się więc liczba kontaktów. Ale jednocześnie może nastąpić ich pogłębienie. Ważna jest też tu rola rodziny, także młodych jej członków – wnuków i dzieci - w stworzeniu okazji do aktywnego bycia razem.