W piątek 6 lipca o godz. 15.00 w galerii Książnicy Cieszyńskiej nastąpiło otwarcie wystawy „Najlepsi 1848-1918. Polska elita Śląska Cieszyńskiego”. - Ekspozycja stanowi próbę wskazania 25 najbardziej zasłużonych postaci związanych z polskim ruchem narodowym na Śląsku Cieszyńskim w okresie od Wiosny Ludów do odzyskania niepodległości przez Polskę – tytułowych Najlepszych - rozpoczął, witając zebranych gości Krzysztof Szelong Dyrektor KC.
Po wstępie głos zabrali autorzy ekspozycji, którą będzie można oglądać do 5 października, Krzysztof Kleczek i Wojciech Święs. - Wypracowany na potrzeby wystawy ranking 25 „Najlepszych” ma – oczywiście – najzupełniej subiektywny charakter i nie rości sobie pretensji do narzucenia publiczności, która zwiedzać będzie wystawę, jakichkolwiek rozstrzygnięć, czy norm. Stanowi raczej próbę zaproszenia do dyskusji o polskim ruchu narodowym na Śląsku Cieszyńskim i wpływie, jaki na kształt polskiej tożsamości na tym terenie wywierały kolejne generacje działaczy, od budzicieli nobilitujących "macierzystą mowę" w zakładanych przez siebie towarzystwach samokształceniowych, przez „organiczników” tworzących struktury społeczne i organizacyjne mające zapewnić polskiej grupie narodowej polityczną emancypację, aż po przywódców niepodległościowych, którzy w latach 1914-1918 utorowali cieszyńskim Polakom drogę do odrodzonej Rzeczpospolitej. Dyskusji, która być może pozwoli na późniejsze wyklarowanie się alternatywnych rankingów „najlepszych”, np. na forach portali społecznościowych, przy udziale osób zainteresowanych tematyką - mówił podczas wydarzenia W. Święs.
Wystawa, podobnie jak kilka poprzednich inicjatyw Książnicy Cieszyńskiej, wpisuje się w obchody stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości i stanowi swoiste wprowadzenie do wydarzeń przygotowywanych w ramach głównych uroczystości przewidzianych na październik 2018 r.
O wystawie /Wojciech Święs/:
Liczba działaczy polskiego ruchu narodowego na Śląsku Cieszyńskim, którzy w ciągu siedemdziesięciu lat pomiędzy Wiosną Ludów w 1848 r. a odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 r. odcisnęli trwały ślad w dziejach regionu jest trudna do oszacowania. Jeśliby nawet przyszło się ograniczyć do samych tylko liderów, ich lista obejmowałaby dziesiątki, a z perspektywy poszczególnych środowisk i miejscowości – setki nazwisk. Wskazanie dwudziestu pięciu „najlepszych” nie jest więc zadaniem łatwym. Zwłaszcza że wybierać można zarówno między budzicielami polskości na Śląsku Cieszyńskim (w osobach Pawła Stalmacha, dr. Andrzeja Cinciały, Andrzeja Kotuli, Jana Śliwki czy Jerzego Bogusława Heczki), jak i postaciami, które poprowadziły w 1918 r. Śląsk Cieszyński do niepodległej Polski (na czele z ks. Józefem Londzinem, Franciszkiem i Janem Michejdami czy Tadeuszem Regerem). A nie można zapomnieć przecież o żmudnej, codziennej pracy, którą przez całych siedemdziesiąt wykonywały na „niwie narodowej” takie postaci, jak np. „król polski” Jerzy Cienciała, twórca polskiej bankowości Hilary Filasiewicz, twórca pierwszego kancjonału katolickiego ks. Antoni Janusz, inicjator wprowadzenia polskiego języka w szkołach ks. Mateusz Opolski, przybyły z Warszawy ks. dr Leopold Marcin Otto, czy wieloletni poseł do sejmów w Opawie i Wiedniu ks. Ignacy Świeży.
To już 15 nazwisk, czyli ponad połowa „listy rankingowej”, a wciąż ledwie wierzchołek góry lodowej. Dalsze kandydatury niech pozostaną tymczasem nieujawnione, autorzy wystawy mają bowiem nadzieję, że obecność kilku z nich okaże się nie tylko niespodzianką, ale i zainicjuje proces ich przywracania zbiorowej pamięci współczesnych mieszkańców regionu. O umieszczeniu danej postaci w „rankingu” decydować będą głosy pracowników Książnicy Cieszyńskiej legitymujących się dyplomem historyka – każdy spośród nich stworzy własną klasyfikację, która przełoży się na punkty do głównego „rankingu”. Podstawowym kryterium przyznawania konkretnych miejsc będzie skala zasług na rzecz polskiego ruchu narodowego na Śląsku Cieszyńskim.
W samych gablotach wyeksponowane zostały materiały związane z prezentowanymi postaciami oraz instytucjami, na rzecz których działały – m.in. uchodzące za cymelia osobiste pamiątki po Pawle Stalmachu, Tadeuszu Regerze, Józefie Londzinie czy braciach Michejdach, osobiste notatki i listy, najważniejsze dla rozwoju polskiego ruchu narodowego wydawnictwa zwarte i periodyczne, pierwsze akty prawne związane z kluczowymi organizacjami, a także kilka rzadko prezentowanych ciekawostek – m.in. niezwykle efektowne dyplomy Towarzystwa Rolniczego Księstwa Cieszyńskiego dla Jerzego Cienciały.
