Za nami kolejny pokaz z cyklu „Cymelia i osobliwości w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej”. Tym razem prezentacja, przygotowana przez Wojciecha Grajewskiego, poświęcona została kolekcji archiwaliów Parafii św. Michała Archanioła z Kończyc Wielkich.

Wiele miejscowości i parafii Śląska Cieszyńskiego ma bogatą historię, część z nich doczekała się obszernych opracowań, kolejne czekają dopiero na swoich badaczy. Niezwykle ważnym źródłem do poznania ich przeszłości są archiwa parafialne i przechowywane w nich dokumenty. Stanowiąc cenne dopełnienie źródeł o świeckiej proweniencji, niezmiennie cieszą się one dużym zainteresowaniem ze strony miłośników regionu, historyków i genealogów.

30 czerwca 2017 r. na przykładzie przechowywanych w Książnicy Cieszyńskiej zbiorów archiwalnych Parafii św. Michała Archanioła z Kończyc Wielkich, przedstawione zostały możliwości wykorzystania tego typu źródeł. W czasie prezentacji omówione zostały również tajemnice i ciekawostki związane z historią Kończyc Wielkich i sąsiednich miejscowości oraz ich społeczności, na czele z duszpasterzami i szlacheckimi panami.

Wśród skarbów archiwum parafialnego, jakie zaprezentowane zostały podczas pokazu, będą m.in. unikatowe dokumenty z XVIII w. związane z życiem gospodarczym parafii i wioski, bezcenne m.in. dla genealogów. Wśród nich imienne wykazy należności wnoszonych przez miejscowych chłopów na rzecz parafii odnotowywane od 1725 r., czy spisy mieszkańców miejscowości należących do parafii w Kończycach Wielkich (Kończyc Wielkich, Hażlacha, Rudnika, Kaczyc) z lat 1760, 1770, 1777. W czasie spotkania zapoznać się będzie można również ze specyfiką funkcjonowania metryk parafialnych rejestrujących chrzty, zgony i śluby od 1713 r., a także ksiąg konwersji i małżeństw mieszanych.

Parafia w Kończycach Wielkich może się poszczycić także historią szczególną. Mało kto wie o tym, iż na jej terenie funkcjonował przez długi czas ośrodek kultu, który można by nazwać "cieszyńską Częstochową". Taką rolę pełniła przez długi czas Kaplica Opatrzności Bożej przy zamku w Kończycach Wielkich, której szczególną rangę potwierdził Papież Innocenty XI w 1689 r., zgadzając się na powstanie przy niej Bractwa pw. Opatrzności Bożej. Na spotkaniu zaprezentowane zostaną unikatowe druki związane z Kaplicą, jak np. ułożone i wydane specjalnie dla bractwa z Kończyc w 1762 r. tzw. książeczki brackie oraz archiwalia dokumentujące dzieje kaplicy i jej właścicieli.

Wojciech Grajewski
Fot. Akta fundacyjne z 1696 r. podpisane przez J. F. Bludowskiego i ks. proboszcza F. Chalika