Kolejnym obiektem godnym zwiedzenia w Jarosławiu jest Sanktuarium Matki Bolesnej. Sanktuarium powstało 1421 r. z inicjatywy kasztelana przemyskiego Rafała Tarnowskiego wymurowano nowy gotycki kościół Matki Bożej Bolesnej. Sanktuarium w 1629 r. objęli jezuici, którzy w latach 1698 - 1713 przebudowali i odrestaurowali świątynię oraz klasztor w stylu barokowym. Budowla uzyskała wówczas kształt świątyni trzy nawowej, z pięcio- przęsłowym korpusem bazylikowym, wysoką nawą główną zamkniętą prezbiterium. Po kasacie zakonu jezuitów, od 1777 r. klasztor i kościół przejęli dominikanie i do dziś służą przy tutejszej parafii.
Kościół posiada późnobarokowe wyposażenie. Większość obrazów z XVIII w. namalowana jest na tynku ( polichromie) przez Giuseppe Rossiego, Adama Swacha i Stanisława Stroińskiego. Polichromie przedstawiają zarówno historię Zbawienia, jak i wydarzenia z życia świętych, którym poświęcone są poszczególna kaplice. Jedną z najcenniejszych zabytków znajdujących się w sanktuarium jest ołtarz relikwii mieszczący w sobie niemal dwieście relikwii świętych, który powstał w latach 1708 - 1709. Wewnątrz świątyni znajdują się też barokowe unikalne w skali kraju organy. W 1966 r. z okazji tysiąclecia Chrztu Polski papież Paweł VI nadał sanktuarium Matki Bożej Bolesnej tytuł bazyliki mniejszej. Przedmiotem kultu w sanktuarium jest gotycka figura Matki Bożej Bolesnej wykonana z jednego kawałka drzewa prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku, nieznanego autorstwa. Od 1381 r. kiedy znaleziono figurę Matki Bożej, otaczana jest kultem wśród wiernych. Została umieszczona w niszy ołtarzowej wykładanej srebrnymi blachami pod okazałym, purpurowym baldachimem i przykryta koronkowym welonem. Figurka jest polichromowana i przedstawia Matkę Bożą, która trzyma na kolanach zdjętego z Krzyża Chrystusa. Figurę oficjalnie uznano za cudowną mocą orzeczenia biskupa biskupa przemyskiego R. Szołdrskiego z 1636 r. W dniu ósmego września 1755 r. ks. biskup Wacław Sierakowski koronuje figurę koronami papieskimi papieża Klemensa XII. Korony skradziono w 1831 r., a w 1856 r. odbyła się rekoronacja figury. Powtórna koronacja odbyła się piętnastego września 2013 r., a uroczystością przewodniczył ks. abp Tadeusz Gocłowski z Gdańska oraz ks. kardynała Henryka Gulbinowicza z Wrocławia.Z pojawieniem się figury w Jarosławiu wiąże się miejscowa legenda. W dniu dwudziestego sierpnia 1381 r. pasterze wypasający bydło poza murami miasta znaleźli na drzewie dzikiej gruszy niewielką pietę i zanieśli ją do kościoła parafialnego w Jarosławiu. Tej samej nocy figurka znikła ze świątyni i w niewyjaśniony sposób znów pojawiła się w miejscu znalezienia. Ludzie potraktowali to wydarzenie jako znak, że na tym terenie ma powstać nowy kościół. Zbudowano drewnianą kaplicę, umieszczając w niej figurę. Wieść o cudownej figurze rozchodziła się bardzo szybko. Wraz z nią rosła liczba pielgrzymów, którzy modląc się, otrzymywali liczne łaski. W 1387 r. Jarosław odwiedziła królowa Jadwiga, która modliła się do Matki Bożej Bolesnej przed bitwą pod Stubnem. Figura, mimo kilku pożarów kaplicy, nigdy nie ucierpiała, co również brano za dowód cudowności.
Szesnastego października 2010 r. do Bazyliki uroczyście wprowadzono relikwie św. Jana Pawła II. Instalacji relikwii dokonał kard. Stanisław Dziwisz - metropolita krakowski. Relikwie zostały umieszczone w ołtarzu Relikwii Świętych. Obok sanktuarium Matki Bożej Bolesnej znajduje się kaplica - studzienka. Historia kaplicy Studzienki sięga XIV wieku. W pobliżu miejsca znalezienia figury Matki Bożej Bolesnej istniało źródełko. Przebywający tu pielgrzymi korzystali z niego dla zaspokojenia pragnienia. Z biegiem czasu przekonali się o cudownych właściwościach wody. U stóp Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu – jak podają kronikarze dokonywały się liczne uzdrowienia a nawet wskrzeszenia. Wiele uzdrowień dokonywało się dzięki wodzie ze źródełka przyjmowanej z głęboką wiarą i modlitwą. Od początku zdawano sobie sprawę z tego, że przyczyną uzdrowień nie jest sama woda, ale Bóg. To nie woda uzdrawiała chorych lecz ich głęboka wiara. Bóg sprawia, że dla jednych jest to jedynie zwykła woda gasząca pragnienie a dla innych cudowne lekarstwo przynoszące uzdrowienia.Ponieważ przybywającym tu przez sześć wieków pielgrzymom nie brakowało wiary i nie żałowali modlitwy Bóg wynagradzał obficie ich miłość i zaufanie różnorakimi łaskami.nW XVIII wieku źródełko z cudowną wodą ocembrowano a w roku 1752 ukończono budowę murowanej kaplicy.
W 1895 roku w kaplicy zbudowano ołtarz, w którym umieszczono kopię figury Matki Bożej Bolesnej. W okresie okupacji, gdy kościół zamieniono na magazyn do kaplicy Studzienki przeniesiono Pietę z ołtarza głównego oraz Najświętszy Sakrament i tutaj sprawowano Eucharystię.nObecnie w kaplicy znajduje się murowana, głębinowa studnia. Pompa w niej umieszczona czerpie wodę z głębokości kilkuset metrów.
Tekst i foto: Marian Szpak
