Wspomnienia z pielgrzymki - Kalwaria Pacławska
- Szczegóły
Początek osady pod nazwą Kalwaria Pacławska związana jest z pisarzem, historykiem, rycerzem i kasztelanem lwowskim Andrzejem Maksymilianem Fredrą.
Według legendy, Fredro w pogoni za jeleniem podczas polowania ujrzał między jego rogami oślepiający blaskiem krzyż. W tym miejscu kazał postawić kościół, klasztor i kalwarię wzorowaną na jerozolimskiej. Do dnia dzisiejszego nie zachowała się żadna z kaplic fundacji Fredry. W 1665 r. wybudowano drewniany kościół i klasztor, a trzy lata później przybyli do Kalwarii Pacławskiej franciszkanie i posługują do dnia dzisiejszego. W zamiarach Fredry klasztor miał być obronną warownią. Miejsce pod kościół i klasztor wybrał Fredro na szczycie najwyższej w okolicy góry (465 m n. p. m.) co zwielokrotniło walory obronności. Ta koncepcja była także związana z tworzeniem szeregu twierdz nad rzeką Wiatr, których zadaniem było wzmocnienie " Bramy Przemyskiej". Fundatorem kolejnego kościoła, do dziś istniejącego, budowanego w latach 1770 - 75, był Szczepan Józef Dwernicki. Uroczysta konsekracja kościoła nastąpiła dwudziestego dziewiątego września 1776 r. przez ks. biskupa Jakuba Waleriana Tumanowicza, a świątyni nadano wezwanie Znalezienia Krzyża Świętego. Świątynia w stylu barokowym wybudowana została na planie krzyża z korpusem trzy nawowym transeptem, dobudowanymi w 1863 r podcieniami. Wewnątrz świątyni barokowe ołtarze wykonane przez lwowskiego rzeźbiarza Macieja Polejowskiego, a przepiękne polichromie z 1857 r. wykonał Michał Łoziński przy współudziale Antoniego Chabielskiego i Feliksa Ligiżyńskiego. Natomiast fasadę kościoła stanowią dwie boczne wieże, zakończone smukłymi kopułami, nadają budowli monumentalny charakter. na przedłużeniach filarów stoją kamienne figury ewangelistów.
Za czasów Szczepana Józefa Dwernickiego w Kalwarii Pacławskiej wybudowano dwadzieścia murowanych i drewnianych kaplic ( w 1783 r. było ich czterdzieści) z figurami obrazującymi Mękę Pańską. W latach 1825 - 67, na obu opadających do doliny rzeki Wiatr stokach wzgórz, wzniesiono czterdzieści jeden kaplic w stylu klasycystycznym z elementami neogotyckimi, trzydzieści pięć murowanych i sześć drewnianych, krzyż drewniany i trzy kamienne słupy. Obecnie do rozważań Męki Pana Jezusa, Matki Bożej Bolesnej, także Zaśnięcia, Pogrzebu i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przeznaczonych jest trzydzieści sześć stacji dróżkowych. Wśród pięciu pozostałych na uwagę zasługują kaplice Świętych; Anny i Marii Magdaleny. Długość drogi krzyżowej w Kalwarii Pacławskiej wynosi ok. tysiąc sześćset sześćdziesiąt dwa metry. Obiektem kultu jest cudowny obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej mieszczący się w bocznej kaplicy świątyni. Obraz namalowany na płótnie o wymiarach sto dziewiętnaście centymetrów na osiemdziesiąt jeden centymetrów, autor dzieła nieznany. Maria na obrazie ukazana jest jako królowa na tronie z obłoków. W lewej ręce trzyma Dzieciątko, w prawej - berło. Jezus błogosławi ludziom jedną dłonią, drugą przytrzymuje jabłko - symbol władzy królewskiej. Głowy Marii i Jezusa przyozdabiają korony. Wokół Marii lśni złocisty nimb, a spod korony wypływają długie włosy. Przez pielgrzymów nazywana jest Matką Słuchającą ze względu na odkryte prawe ucho. Cudowny wizerunek sprowadzono do Kalwarii Pacławskiej w 1679 r. W dniu piętnastego sierpnia 1882 r. odbyła się koronacja łaskami słynącego obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej, której dokonał ks. biskup Łukasz Ostoja Solecki.
W 1932 r. nałożono na obraz srebrną sukienkę dekorowaną złotymi motywami roślinnymi, a wykonaną z wotów składanych przez pielgrzymów. W 2016 r. Matka Boża otrzymała kryształową suknię, dar od funkcjonariuszy i pracowników Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej. Sukienka o wymiarach, sto trzynaście centymetrów na osiemdziesiąt centymetrów waży około pięćdziesięciu kilogramów. Szkło emitujące szatę ma efekt przestrzenny i jest unikatem na europejską skalę. Artystycznymi dodatkami sukni są: szklane jabłko i berło ozdobione dwudziesto-cztero karatowym złotem. Chcę jeszcze wspomnieć również, że w jubileuszowym roku trzystu lecia istnienia Kalwarii Pacławskiej, a więc w 1968 r., w czasie Wielkiego Odpustu ( od jedenastego do piętnastego sierpnia) był obecny ówczesny metropolia krakowski ks. kardynał Karol Wojtyła. Kalwarię Pacławską wielokrotnie odwiedził również biskup przemyski święty Józef Sebastian Pelczar, a w 1928 r. przez sześć miesięcy przebywał tu święty Maksymilian Kolbe. Natomiast franciszkańscy męczennicy z Peru bł. Zbigniew Strzałkowski i bł. Michał Tomaszek sprawowali przed cudownym obrazem Matki Bożej Kalwaryjskiej Mszę świętą przed swoim wyjazdem na misje do Ameryki Południowej.
Tekst i foto: Marian Szpak