Już po raz XXIII w dniu 2 kwietnia br. w krypcie bielskiej katedry odbyły się "Rozmowy poświęcone". Tym razem sam ks. biskup Piotr Greger miał wykład, na temat Triduum Paschalnego, liturgie - Wielkiego Czwartku, Wielkiego Piątku oraz Wielkiej Soboty.
Triduum Paschalne, najważniejsze wydarzenie w roku liturgicznym katolików, którego istotą jest celebracja misterium paschalnego: męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Rozpoczyna się wieczorną Mszą w Wielki Czwartek (msza Wieczerzy Pańskiej), kończy zaś nieszporami Niedzieli Wielkanocnej. Jak powiedział ks. biskup Piotr pierwsze wzmianki o celebracji Wielkiego Tygodnia pochodzą z IV wieku, a do 1929r. na określenie Triduum Paschalnego stosowano termin Triduum Sacrum.Obecnie używana nazwa pojawiła się w 1924r.Wielki Czwartek - w tym dniu może być sprawowana rano tylko jedna ofiara eucharystyczna, msza krzyżma świętego, celebrowana w kościele katedralnym przez biskupa i prezbiterów danej diecezji. Podczas tej mszy biskup konsekruje oleje chorych, katechumenów i krzyżmo. Kapłani zabierają nowe oleje do swoich parafii, natomiast stare się spala.
Wieczorem odprawia się uroczystą mszę Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna Triduum Paschalne. Jest ona sprawowana na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, podczas której Chrystus ofiarował Bogu Ojcu pod postaciami chleba i wina swoje ciało i krew, a następnie dał apostołom do spożycia oraz nakazał im, by czynili to na jego pamiątkę. Podczas tego wydarzenia Jezus ustanowił dwa sakramenty – kapłaństwo i Eucharystię. Podczas Msza Wieczerzy Pańskiej – nie ma błogosławieństwa wiernych, a Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do kaplicy adoracji. W niektórych kościołach odbywa się obrzęd obmycia nóg dwunastu osobom, czyli tzw. "Mandatum". Podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej konsekruje się dostateczną ilość komunikantów tak, by wystarczyły na dzień obecny i następny. Po modlitwie po Komunii następuje zazwyczaj wręczenie kwiatów i upominków kapłanom.
Wielki Piątek to dzień śmierci Chrystusa. Tego dnia nie odprawia się mszy świętej. W kościołach odprawiona zostanie tylko liturgia Męki Pańskiej. W jej trakcie adorowane jest drzewo krzyża, które staje się znakiem zbawienia. Po zakończeniu liturgii następuje wystawienie Najświętszego Sakramentu i przeniesienie go do symbolicznego Grobu Pańskiego. Ołtarz jest tego dnia obnażony: bez krzyża, kwiatów, świeczników i obrusów.
W Wielką Sobotę Kościół trwa przy grobie Pańskim, rozważając mękę. Ołtarz pozostaje obnażony. Istnieje też zwyczaj odwiedzania symbolicznych grobów Pańskich w kościołach. Formalnie Wielka Sobota posiada tylko teksty liturgii godzin, nie ma natomiast formularza mszy, a liturgia wigilii paschalnej należy już do Niedzieli Zmartwychwstania. Podczas wigilii paschalnej święcone są woda i ogień oraz ponownie rozbrzmiewają dzwony i organy.
W Polsce i niektórych sąsiednich krajach tradycyjnie wierni przynoszą w tym dniu w koszach potrawy wielkanocne (święconka), aby je poświęcić. Natomiast Wigilia paschalna i Niedziela Wielkanocna jest to czas świętowania zmartwychwstania Chrystusa. Dawniej Wielka Niedziela rozpoczynała się poranną mszą, którą zapowiadało uroczyste bicie w dzwony, głoszące, że Chrystus zmartwychwstał. W związku z odnową liturgii i przywróceniem dawnych ceremonii Triduum celebracja ta traci na znaczeniu na rzecz nocnej liturgii wigilii paschalnej Liturgia wigilii paschalnej jest najważniejszą celebracją w roku liturgicznym. Wszystkie obrzędy wigilii paschalnej odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli. Ceremonię kończy uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem, wokół kościoła.
W Polsce i niektórych sąsiednich krajach tradycyjnie wierni przynoszą w tym dniu w koszach potrawy wielkanocne (święconka), aby je poświęcić. Natomiast Wigilia paschalna i Niedziela Wielkanocna jest to czas świętowania zmartwychwstania Chrystusa. Dawniej Wielka Niedziela rozpoczynała się poranną mszą, którą zapowiadało uroczyste bicie w dzwony, głoszące, że Chrystus zmartwychwstał. W związku z odnową liturgii i przywróceniem dawnych ceremonii Triduum celebracja ta traci na znaczeniu na rzecz nocnej liturgii wigilii paschalnej Liturgia wigilii paschalnej jest najważniejszą celebracją w roku liturgicznym. Wszystkie obrzędy wigilii paschalnej odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli. Ceremonię kończy uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem, wokół kościoła.
Od tej niedzieli przy ołtarzu krzyż jest ozdobiony czerwoną stułą, znajduje się tam także paschał oraz figura Chrystusa zmartwychwstałego. Przez całą oktawę wielkanocną od niedzieli zmartwychwstania do II niedzieli wielkanocnej. Zdaniem ks. biskupa Piotra, uczestnictwo w nabożeństwach Triduum Paschalnego powinno być dla nas świadome i warto nie ograniczać swego czasu dla Boga, lecz skorzystać z okazji i dać się wciągnąć w pełną znaczeń liturgię.
Na zakończenie ks. biskup Piotr udzielił zebranych apostolskiego błogosławieństwa, zapraszając jednocześnie na kolejne "Rozmowy poświęcone" na dzień 7 maja.
Tekst i foto: Marian Szpak
Tekst i foto: Marian Szpak
