W związku z obchodami jubileuszu 70-lecia połączenia Bielska i Białej w bielskiej katedrze w dniu 12 września br. odbył się koncert koncert kameralny w ramach Festiwalu ,,Orga Nowe Bielsko-Biała”. Wystąpili: Darius Klisys – birbyne i Krzysztof Karcz – organy.

Muzycy wykonali utwory:

- Gorgon Young: Sonata C-dur  (Preludium, Aria, Postludium)
- Joseph Rheinberger: Kantylena F- dur
- Jean Alain: Litania
- Jean Baptiste Loeillet: Sonata C-dur ( Largo, Allegro, Affetuoso, Allegro
- S. Bach: Preludium i Fuga C-moll BWV 549
- Bernard Sanders: Ornament of Grace
- Leon Boellmann: Toccata z Suity gotyckiej
- Franz Schubert: Ave Maria
- S. Bach: Fuga G-dur

Co to są organy to wszyscy znamy, a  birbyne? Birbynė to jest litewski aerofon który  może być pojedynczy lub podwójnie stroikowy i może mieć lub nie mieć ustnika.  Birbyne mogą być wykonane z różnych materiałów: drewna, rogu, słomy, gęsie pióro itp. Najwcześniejsze i najprostsze birbyne, były używane przez dzieci jako zabawki do zabawy, a pasterze jako narzędzie do kontrolowania stada. W XIX wieku pod wpływem instrumentów klasycznych, a zwłaszcza klarnetu, birbynė ewoluował jako poważny instrument muzyczny używany w zespołach. Nowoczesny birbynė są wykonane z drewna z dzwoneczkami rogowymi i zwykle mają dziesięć otworów tonowe. Są one podzielone według zakresu wysokości na trzy kategorie: sopran, tenor i kontrabas. Parę zdań o występujących artystach:

Krzysztof Karcz -  Absolwent Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach w klasie organów prof. Juliana Gembalskiego. Jako stypendysta Deutscher Akademischer Austauschdienst studiował też w Musikhochschule Luebeck (Niemcy) w klasie organów prof. Arvida Gasta.Uczestniczył w kursach muzycznych prowadzonych przez wybitnych organistów i pedagogów, m.in.: Tona Koopmana (Holandia), Christopha Bosserta (Niemcy), Juliana Gembalskiego (Polska), Edgara Krappa (Francja), Oliviera Latry'ego (Francja), Jean-Luca Perrota (Francja), Maije Lehtonen (Finlandia). W 2000 r. otrzymał I Nagrodę na Konkursie Kompozytorskim BACH 2000 w Katowicach oraz IV Nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Organowym w Częstochowie.

Otrzymał II Nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Organowym im. F. Nowowiejskiego w Poznaniu w 2005 roku. Na tym samym konkursie Otrzymał również Nagrodę Specjalną za najlepszą interpretację Koncertu G-dur Feliksa Nowowiejskiego. Koncertuje jako solista i kameralista w kraju oraz za granicą. W 2010 r. założył klasę organów w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych I i II stopnia im. Stanisława Moniuszki w Bielsku- Białej. Pełni funkcję organisty w Parafii św. Jana Chrzciciela w Bielsku - Białej Komorowicach. Jest również dyrektorem Świętojańskiego Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej w Bielsku-Białej.

Darius Klisys– Ukończył naukę gry na birbynie (w konserwatorium muzycznym w Kownie u J. Gruodisa w 1988 roku). W 2005 roku otrzymał tytuł magistra w zakresie muzyki litewskiej i Akademii Teatralnej, gdzie studiował pod okiem prof. Romualdasa Apanavičiusa i dr Kastytis Mikiška. To właśnie w tym czasie żywo zainteresował się muzyką baroku, jej interpretacją i historią, a także tym, w jaki sposób birbyn może być wykorzystany w takiej muzyce. Jest jednym z najbardziej innowacyjnych litewskich birbynistów (birbyn – oryginalny litewski instrument). Od 1997 roku nagrał 11 płyt z różnorodną muzyką: od baroku do współczesności, poprzez muzykę eksperymentalną i elektroniczną. W 2003 roku założył zespół Reversio (muzyka dawna i współczesna). Występował zarówno z zespołem, jak i solo m.in. w USA, Belgii, Niemczech, Francji, Polsce, na Kubie i w innych krajach. Darius jest bardzo aktywny w życiu muzycznym, daje koncerty solowe, a także występuje z zespołem Reversio, kontynuuje swoją pracę badawczą poświęconą muzyce barokowej, udziela lekcji gry na birbynie. Ponadto komponuje muzykę dla teatru, prowadzi warsztaty. Artysta mocno angażuje się w promocję tego instrumentu, ukazując jego wartość i wszechstronne zastosowanie.

Natomiast  19 września br. w ramach tegoż festiwalu „Orga Nowe” wystąpili utalentowani uczniowie Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Stanisława Moniuszki w Bielsku-Białej:

Dominik Bojęś – obój

Igor Dudek – skrzypce

Paweł Lugus – organy

Krzysztof Wydra – organy

Franciszek Kukla – organy

Krzysztof Bas – organy

Muzycy wykonali utwory: Charlesa Marie Widora, J. S. Bacha, Ennio Morricone, Feliksa Nowowiejskiego, Davida Germana, A. Lefeburego, Gordona Younga i Leona Boellmanna. Koncerty prowadził ks. Jacek Pędziwiatr, który po krótkim przedstawieniu życiorysów i osiągnięć  muzyków, omawiał poszczególne utwory przed ich wykonaniem. Koncert cieszył się dużym zainteresowaniem licznie zgromadzonych słuchaczy.

Tekst i foto: Marian Szpak