Już po raz ósmy w dniu siódmego listopada 2017 roku, w bielskiej katedrze pw. św. Mikołaja odbyły się "Rozmowy poświęcone" prowadzone przez ks. biskupa Piotra Gregera i ks. Jacka Pędziwiatra. Inspiracją do podjęcia pomysłu „Rozmów poświęconych” są już od kilku lat rozmowy ks. bp. Piotra Gregera i ks. Jacka Pędziwiatra na antenie radia diecezjalnego „Anioł Beskidów”.
Rozmowy poświęcone jak poprzednie rozpoczęły się od zapalenia przez ks. biskupa Piotra Gregera świecy, zapalonej symbolicznym ogniem podanym przez ks. Antoniego Młoczka proboszcza katedry. Tematem ósmych "Rozmów poświęconych" było kadzidło. Czy w posługiwaniu się kadzidłem w Kościele chodzi o dym czy o woń?. Używanie kadzidła jak zaznaczył ks. biskup Piotr służyło oczyszczaniu powietrza, o czym zaświadcza Egeria Pątniczka w odniesieniu do kaplicy grobu Pańskiego w bazylice Anastasis. Temu celowi służyło zawieszanie naczyń umożliwiających ten proces. W kulcie stosowanie kadzidła datuje się od VII w. Najpierw w Kościele Wschodnim, w Kościele Zachodnim natomiast od czasów frankońskich, gdy wygasły pogańskie zwyczaje, a z drugiej strony ożywił się wpływ praktyk Starego Przymierza. Droga wejścia kadzidła do liturgii prowadzi od stosowania go w życiu cywilnym dla wyrażenia uznania i szacunku w stosunku do wysoko postawionych osób świeckich. Ten właśnie zwyczaj przeniesiono do liturgii, kadzidło stosowano podczas procesji (wejścia) biskupa dla sprawowania Eucharystii, a następnie w innych ceremoniach religijnych. Ordo Romanus I wspomina, że jeden z subdiakonów niesie kadzielnicę przed biskupem. Zwyczaj ten otworzył drogę stosowaniu kadzidła w liturgii, a szczególnie podczas sprawowania Eucharystii. Z Ordo Romanus VI dowiadujemy się o okadzaniu biskupa i asystujących osób. Jest to pierwsza wzmianka o okadzaniu osób w liturgii. Okadzeniu darów w liturgii przygotowania darów towarzyszyły modlitwy datowane na XIII w. (choć niektóre z nich znane były wcześniej). Reforma Ordo Missae z 1969 r. pomija je. Aktualne przepisy o stosowaniu kadzidła podaje Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego (nr 235–236) oraz Caeremoniale Episcoporum (1984). Jak zaznaczył ks, biskup Piotr Greger, kadzidło może być używane według uznania w każdej formie mszy świętej (jak na Wschodzie) w sprawowaniu:
a) Eucharystii: podczas procesji na Wejście (Introit), na początku mszy przy okadzeniu ołtarza, w czasie proklamacji Ewangelii i procesji, która ją poprzedza, na przygotowanie darów do okadzenia darów, ołtarza, krzyża, celebransa (współcelebransów), wiernych, gdy celebrans ukazuje hostię i kielich po przeistoczeniu;
b) podczas dedykacji kościoła i konsekracji oleju krzyżma świętego, wystawienia Najświętszego Sakramentu w monstrancji, w obrzędach pogrzebowych; c) w innych procesjach przewidzianych w księgach liturgicznych (Niedziela Palmowa, Msza Wieczerzy Pańskiej, Wigilia Paschalna, Uroczystość Ciała i Krwi Pańskiej, przeniesienie relikwii), w procesjach o charak¬terze uroczystym;
d) w Liturgii Godzin, podczas Jutrzni i uroczyście sprawowanych Nieszporów. Wyżej wymienione dokumenty określają także sposób incenzacji (turyfikacji) i przewidują przy nałożeniu kadzidła uczynienie znaku krzyża bez wypowiadania słów. Liturgie wschodnie bardzo często używają kadzidła. Istnieje pewne zróżnicowanie w poszczególnych liturgiach. Przyjmuje się, że stosowanie kadzidła na Wschodzie miało wpływ na zastosowanie go w Kościele Zachodnim.
Prowadzący spotkanie ks. Jacek Pędziwiatr z radia „Anioł Beskidów” zaprezentował, jak rozpala się kadzidło w kadzielnicy. Opowiedział o trybularzach i łódkach liturgicznych, prezentując jednocześnie różne zapachy kadzideł, a było ich mnóstwo. W "Rozmowach poświęconych" udział wzięła także podróżniczka i dziennikarka Małgorzata Kunicka, która zaprezentowała różne kadzidła. Opowiedziała, w jaki sposób one powstają i jak komponuje się poszczególne zapachy. Podkreśliła, że bazą kadzidła jest żywica. Małgorzata Kunicka wyjaśniła, w jakich rejonach świata rosną drzewa, zapewniające główne komponenty kadzidła, przybliżyła także historię tego, w jaki sposób surowce te docierały do Europy. Wspomniała przy okazji, że wysoko ceniony w przemyśle perfumeryjnym olejek kadzidłowy osiąga dziś astronomiczne ceny na rynku ( większe od złota).
Na zakończenie spotkania ks. biskup Piotr udzielił zebranym apostolskiego błogosławieństwa. Natomiast uczestnicy spotkania mogli zapoznać się z różnego rodzaju kadzidłami i sprawdzić, jak pachną. Następne spotkanie "Rozmów poświęconych" odbędzie się piątego grudnia 2017 r.
Tekst i foto: Marian Szpak
